LS LQ Quân đã trải qua nhiều năm đấu tranh để đòi lại công bằng xã hội và tự do nhân quyền, qua những hoạt động ngoài đời cũng như qua các bài viết trên trrang blog cá nhân của mình. Điều này đã khiến anh liên tục trở thành nạn nhân của các cuộc đàn áp và bạo hành của công an. Anh Lê Quốc Quân là một luật sư nhân quyền và từng là nghiên cứu sinh của tổ chức National Endowment for Democracy ở Mỹ, một cơ quan thiện nguyện vô vị lợi do Quốc Hội Hoa Kỳ bảo trợ.
Người đàn ông 43 tuổi này đã đoàn tụ với vợ và ba người con tại Hà Nội. Hôm nay anh đã có buổi trò chuyện với cô Lilly Nguyễn của chương trình phát thanh LOA (*) về cuộc sống trong thời gian bị giam cầm, những ngày đầu tiên khi trở lại xã hội bên ngoài, và cuộc đấu tranh ở phía trước.
(*): Chương trình phát thanh tiếng Anh do một số bạn trẻ gốc Việt thực hiện hàng tuần - https://soundcloud.com/loa_fm -)
Lilly: Thưa luật sư LQ Quân, trước hết xin cám ơn anh rất nhiều đã cùng chuyện trò với chúng tôi hôm nay trên làn sóng của LOA. Trước khi vào chuyện, xin anh cho biết tình trạngsức khoẻ và tinh thần của anh ra sao sau khi ra tù?
LS LQ Quân: Cám ơn cô đã gọi cho tôi và tôi rất vui mừng được cùng chuyện trò với cô trên làn sóng của LOA hôm nay. Trước hết, cám ơn câu hỏi của cô. Tôi vui mừng vì được gặp lại vợ tôi, gia đình tôi, các anh em và bằng hữu của tôi, những người đã đón đợi tôi không chỉ trước trại giam mà ngay cả tại sân bay khi tôi trở lại Hà Nội.
Về thể chất, tôi không được khỏe cho lắm. Tôi đã tuyệt thực 14 ngày trước khi tôi ra khỏi nhà tù. Cho nên, nói chung là tôi cảm thấy rất vui và xúc động với một tâm trí sáng suốt, minh mẫn.
Lilly: Anh đã bị cầm tù 30 tháng vì tội danh trốn thuế, nhưng tất cả chúng ta đều biết rằng, anh đã bị trừng phạt vì những hoạt động đấu tranh của anh về quyền con người và các hoạt động viết blogs. Cuộc sống của anh trong thời gian bị bắt ra sao? Anh có bị biệt giam không?
LS LQ Quân: Vâng, tôi phải nói rằng tôi đã đi tù vì các hoạt động vì quyền con người và viết blogs. Vì thế họ đã kết tội tôi với tội trốn thuế, một hình thức chà đạp công lý. Trong 18 tháng đầu tiên, tôi đã bị giam trong một căn phòng 60 mét vuông cùng với 50 người khác. Tôi đã bị giam chung với các tội phạm hình sự, như những kẻ cướp và các hung thủ giết người; và như cô cũng biết, điều này tạo một áp lực ghê gớm lên tinh thần của tôi.
Trong năm cuối cùng, sau khi tôi khiếu nại, họ dời tôi đến trại giam An Điềm (Quảng Nam), cách Hà Nội khoảng 800 cây số. Ở đó, về mặt vật chất thì có đỡ hơn, nhưng tôi đã bị giam trong một khu vực với 10 tù nhân lương tâm. Đó là kiểu một nhà tù nằm trong một trại tù.
Chúng tôi bị giam giữ 10 người mà trong một diện tích nhỏ, một nhà tù nhỏ. Có thể gọi là khu biệt giam. Trong mỗi phòng giam nhỏ có hai người. Tôi đã ở chung với một người sắc tộc thiểu số ở Cao Nguyên Trung phần. Anh ta là người thượng, không nói được tiếng Việt.
Dĩ nhiên là tôi được đối đãi khác với các tù nhân khác. Họ cho tôi điều kiện sinh hoạt về thể chất, như là vấn đề ăn uống, thì đỡ hơn; và họ cho tôi thêm một ít rau hoặc ít thịt mỗi tuần. Đối với tôi thì vấn đề ăn uống cũng tạm được, có thể chấp nhận được. Nhưng về mặt tinh thần thì họ áp đặt nhiều áp lực lên tôi.
Tôi học hỏi được rất nhiều trong thời gian này. Tôi nghĩ rằng cho dù đó là khoảng thời gian khó khăn, nhưng tôi lại cảm thấy (đó là mội trường rèn luyện) để mình tốt hơn và mạnh mẽ hơn. Bây giờ tôi sẵn sàng đối diện với những thử thách có thể còn khó khăn hơn trong tương lai.
Lilly: Anh có nhắc tới là anh đã bị đối xử khác biệt so với các tù nhân khác. Anh nghĩ tại sao lại như vậy? Tại sao anh lại bị đối xử khác biệt với các tù nhân khác? Anh có nghĩ rằng đó là vì họ biết rằng mọi người bên ngoài đang vận động cho anh không?
LS LQ Quân: Tôi nghĩ vai trò của các vận động và huy động là rất hết sức quan trọng. Bởi vì, lúc đầu họ (nhà cầm quyền) dự định kết tội tôi bằng điều 79, "âm mưu lật đổ chính quyền". Tuy nhiên, sau đó họ đổi thành Điều 88, "tuyên truyền chống lại chính quyền". Nhưng điều đó thì có vẻ thiên về [tội danh] chính trị nhiều hơn.
Tôi nghĩ rằng, nếu họ kết tội tôi với các điều luật chính trị thì nó sẽ khó hơn cho họ, cho nên họ đã đổi nó thành Điều 161, tức là tội trốn thuế. Vì vậy các vận động bên ngoài là rất tốt, bởi vì họ phải đổi thành tội danh khác, cái án chỉ có 30 tháng.
Điều thứ hai, tôi nghĩ nó rất quan trọng, bởi vì [nó là] sự ủng hộ từ phía bên ngoài mà tôi mới có thể được kết thúc hạn tù (mà không bị án chống án). Nếu như không có sự hỗ trợ từ bên ngoài, không có sự vận động từ thế giới bên ngoài, tôi nghĩ tôi có thể bị bắt trở lại ngay trước trại khi vừa được thả ra, tương tự như trường hợp của anh Điếu Cày trước đó.
Lilly: Vậy tại thời điểm nào thì anh biết được các nỗ lực của quốc tế vận động cho anh khi anh còn trong tù?
LS LQ Quân: Gia đình tôi có báo cho tôi ngay tại tòa án khi họ kết tội tôi với tội trốn thuế. Rất nhiều nhân viên ngoại giao và các chính khách đã yêu cầu nhà cầm quyền “trả tự do” cho tôi. Khi tôi ở trại giam An Điềm chỉ một tháng trước khi hết hạn tù, phái đoàn nhân quyền của Đức đã tới trại giam thăm viếng tôi. Khi họ vào thăm tôi, chúng tôi đã trò chuyện. Và tôi nghĩ họ đã chuẩn bị kỹ càng trước. Họ đã đối xử tốt với tôi, ví dụ như là chữa trị các vấn đề về sức khỏe cho tôi. Thực lòng tôi muốn cảm ơn họ về điều đó.
Lilly: Anh đã trở thành mục tiêu nhắm tới vì các bài blogs của anh, những bài viết bàn luận sâu rộng về vấn đề nhân quyền, tôn giáo, và nhiều vấn đề khác. Những điều mà các phương tiện truyền thông của nhà nước không được đả động tới. Anh có nhắc tới là cho dù anh bị cầm tù, anh vẫn luôn hoạt động, chẳng hạn như cố vấn luật pháp cho các tù nhân khác. Anh có bao giờ tự rà soát các bài viết của anh khi trong tù hay không?
LS LQ Quân: Vâng, tôi phải nói rằng tôi rất vui và tự hào về bản thân, bởi vì tôi đã làm việc khi tôi ở trong tù. Đó là một hoàn cảnh khó khăn. Tuy vậy, tôi đã cố gắng hết sức mình để đưa ra những lời cố vấn pháp lý cho các tù nhân khác, cho dù họ là tội phạm.
Tôi đã chuẩn bị cho họ cách thức trình bày trước tòa, làm sao để họ tự vệ, làm sao để kháng cáo hay làm đơn khiếu nại. Một điều rất quan trọng nữa là tôi đã hỗ trợ cho 5 người trong vụ án Bia Sơn. Vụ án Bia Sơn là vụ việc 22 người đã bị kết án vào Điều 79, "âm mưu lật đổ chính quyền".
Họ đã bị giam cầm với những án tù rất nặng: 12, 16, 17 năm. Tôi đã bị giam chung với 5 người như thế. Họ là những tù nhân lương tâm. Mỗi ngày chúng tôi có hai tiếng đồng hồ gặp gỡ nhau; thế là tôi cố vấn pháp lý cho họ và tôi chuẩn bị chuyện khiếu nại giùm cho họ. Vào ngày 30 tháng Tư năm nay, họ đã nộp đơn kháng cáo và họ yêu cầu có được một phiên tòa công bằng, bởi vì họ tin rằng vụ án của họ là một sự chà đạp công lý.
Họ đòi hỏi công lý cho chính họ. Trước đó họ rất sợ hãi, nhưng sau đó họ không còn sợ hãi nữa. Họ tin tưởng vào điều họ đã làm và họ tin [rằng] nhà cầm quyền kết tội họ bằng những án nhiều năm dài là một việc vi phạm hiến chương quốc tế, vi phạm luật pháp Việt Nam. Cho nên họ quyết định đứng lên cho trường hợp của họ.
Vì tôi là một tù nhân, cho nên tôi không được quyền viết. Cô vẫn thấy được các bài viết của tôi, các bài viết được đăng tải bên ngoài. Vâng, đó là các bài viết của tôi. Tôi viết những bài đó nhưng đều viết trong bí mật. Cả cách thức tôi chuyển chúng ra ngoài cũng bí mật. Dĩ nhiên là khi tôi viết thì bản thân tôi không thể tự rà soát, nhưng đó (viết trong tù) là điều không hợp pháp. Tôi có thể bị kết tội. Rất là khó, đó là một hoàn cảnh rất khó khăn, nhưng tôi cố gắng hết sức mình để viết trong bí mật và bí mật gởi nó ra ngoài trại giam để được đăng tải bên ngoài.
Lilly: Thật khâm phục! Nghe cứ như là anh có một công việc toàn thời gian ngay cả khi trong trại giam.
LS LQ Quân: Tuy đó không phải là công việc toàn thời gian nhưng tôi cũng rất vui vì công việc đó. Tôi có thể giúp được người khác và tôi tự hào về điều đó.
Lilly: Chúng ta sắp hết giờ, tôi có một câu hỏi cuối cùng. Anh có ba con nhỏ. Khi anh bị bắt, người con nhỏ nhất của anh lúc ấy mới một tuổi. Bị chia lìa xa cách với con cái, chắc là một trong những thử thách tình cảm khó khăn nhất mà anh phải chịu đựng. Anh có nghĩ tới việc giảm bớt các nỗ lực tranh đấu của anh để bảo vệ các con anh, khi anh hiện giờ đã được “trả tự do”?
LS LQ Quân: Dĩ nhiên, phải nói rằng khi bị chia lìa, xa cách các con tôi là một thử thách tình cảm lớn nhất đối với tôi và tôi đã phải chịu đựng ngày qua ngày như thế. Mỗi đêm, nghĩ về tương lai của các con, đôi khi tôi cũng lo ngại rất nhiều.
Tuy vậy, tôi cũng đã từng làm việc, tôi đã từng theo đuổi các công việc về quyền con người và hoạt động viết blogs, tôi hướng tới một Việt Nam tươi sáng hơn. Vì thế, tôi không thể dừng lại. Tôi đang cố gắng để làm bất cứ điều gì để mang lại một Việt Nam tươi sáng hơn. Tôi rất mong mỏi một ngày Việt Nam sẽ thực sự có tự do và dân chủ. Tôi biết rằng điều này rất khó khăn cho gia đình tôi. Gia đình tôi thấu hiểu rằng những cống hiến cho một phong trào lớn là điều tốt.
Những khó khăn mà họ phải đối diện ngày này qua ngày khác thì thiệt rất khó, vô cùng khó khăn. Tôi cố gắng cân bằng bằng cách nào đó, nhưng tôi sẽ không dừng lại con đường tôi đi. Đối với tôi, việc được nhắc đến tên tuổi hay âm thầm trong bóng tối không quan trọng; lẽ đương nhiên các con của tôi thì tôi phải bảo vệ chúng. Nhưng bảo vệ không có nghĩa là tôi phải giảm thấp đi các hoạt động đấu tranh của tôi.
Tôi phải chọn con đường đúng để đi tiếp về phía trước; thậm chí phải mạnh mẽ hơn, nỗ lực hơn, vì những điều ích lợi cho đất nước tôi. Tôi sẽ cố gắng hết sức mình để có thể cống hiến cả cuộc đời của tôi. Tôi có thể (sẽ phải) đối diện với những trường hợp khủng khiếp, nhưng nếu đó là điều làm lợi ích cho đất nướ, tôi sẽ tiếp tục làm và tôi rất sẵn sàng để làm điều đó.
Cuối cùng, tôi muốn cám ơn buổi phỏng vấn của cô. Qua buổi phỏng vấn này, tôi muốn gởi lời cảm ơn tới tất cả mọi người đã từng ủng hộ tôi và đã sát cánh với tôi và gia đình tôi trong những thời điểm rất khó khăn.
Lilly: Cám ơn rất nhiều về sự hy sinh của anh. Cám ơn anh vì những cống hiến của anh đối với đất nước Việt Nam và cám ơn thời gian của anh. Thật là vinh hạnh để được tiếp chuyện với anh trên làn sóng LOA hôm nay.
LS LQ Quân: Cảm ơn rất nhiều.
Ngồn: Loa
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét