Rút ba cây hương châm lửa cắm lên bàn thờ vị tướng lừng danh tại nhà con trai ông ở TP HCM rồi nhìn lên tấm ảnh giản dị của ông với chiếc áo đại cán bạc màu và khuôn mặt bình thản, đôi mắt hiền từ như đang lặng lẽ ngắm mình, tôi bồi hồi khôn tả. Chợt nhớ đến lễ tang của ông ở Hà Nội vào ngày 14 tháng 8 năm 2002 mà tôi và nhiều người có may mắn tham dự – một lễ tang có lẽ có một không hai về mặt kịch tính, thông qua trải nghiệm của cá nhân tôi. 11 năm đã qua, số người đông đảo có mặt ngày ấy chẳng biết đến nay ai mất ai còn.
Tôi tự hứa với mình vào một dịp thuận tiện nào đấy phải kể lại đầy đủ quang cảnh lễ tang này, bởi trong lịch sử cận đại Việt Nam, hình như khi một gương mặt thực sự là lớn của đất nước mất đi, lễ tang diễn ra sau đó thế nào cũng thu hút được sự quan tâm vượt trội của đông đảo người dân và đánh dấu một chuyển biến trọng đại trong tâm thức dân tộc. Với lễ tang tướng quân Trần Độ, lần đầu tiên hàng nghìn người dự lễ dám đồng thanh bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ công khai cách hành xử của chính quyền đi ngược với tâm nguyện dân chúng. Và đó cũng là dấu hiệu một sự tha hóa không cưỡng được của bộ máy trên phương diện trắng trợn áp đặt lên dư luận những quyền uy vô lối bất chấp chúng có phù hợp với phong tục, đạo nghĩa truyền thống và tâm lý xã hội hay không.
Đám tang Trần Độ quả là phép thử đầu tiên cho thấy sự phân khai không thể nào hàn gắn giữa lòng dân và ý muốn chủ quan của người cầm quyền. 11 năm qua đi, hình ảnh Trần Độ ngày càng sáng rỡ, trong khi những kẻ khăng khăng dùng mọi thủ đoạn tàn tệ của cả một bộ máy bôi lem lên gương mặt của ông thì chính mình lại chuốc lấy những lời kết án nặng nề nhất nơi cửa miệng dân gian. Đó là quy luật nhân quả nhìn thấy nhãn tiền. Đó cũng là một tiên triệu để chúng ta chiêm nghiệm về những gì đang và sẽ xảy ra trong đời sống đất nước vào những năm sắp tới mà sự tác động toàn diện và ghê gớm của nhiều cơn bão khác nhau: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội… chắc chắn sẽ làm lộ diện đầy đủ hơn những ông Thiện ông Ác – chết rồi hay còn sống – vốn lâu nay đã được đặt dần lên bàn cân công luận, nhưng bộ mặt nhiều vẻ của họ thì chưa lúc nào lộ diện hết.
Nguyễn Huệ Chi
Nguồn: Bauxite Việt Nam
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét