Bán án 5 năm rười tù giam đối với cựu trung tá Trần Anh Kim khép lại một năm 2009 với hàng loạt các vụ bắt bớ, bố ráp, tù tội đối với những người lên tiếng tranh đấu cho Dân chủ Nhân quyền tại Việt Nam. Và chiến dịch đàn áp sẽ còn tiếp tục kéo dài sang năm tới, khi vào tháng giêng 2010 một số nhân vật bất đồng chính kiến khác cũng sẽ bị đem ra xét xử.
Các tổ chức theo dõi nhân quyền cho rằng việc đàn áp tiếng nói đối lập của chính quyền Hà Nội là không tuân thủ những công ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia ký kết. Hiệp hội Nhân quyền Quốc Tế ISHR, trụ sở tại Frankfurt Đức, là một trong những tổ chức đó.
Tổng thư ký ISHR, đặc trách Châu Á, ông Vũ Quốc Dụng, có những đánh giá về tình hình nhân quyền tại Việt Nam trong năm qua. Trước hết về phiên xử mới nhất đối với một trong những nhà bất đồng chính kiến là cựu trung tá Trần Anh Kim thì ông có nhận định:
Tội trạng? Ông Vũ Quốc Dụng: Trước hết tôi không có ý kiến về mức án vì tôi cho ông Trần Anh Kim vô tội. Những điều gì mà ông Kim nhận, và những bằng chứng mà Tòa nêu lên thì không thể dùng để kết tội ông Kim được. Đơn cử như những bài viết trên Interner, việc treo bảng hiệu của tổ chức, việc nhận chức vụ của tổ chức, việc mua sắm máy móc, việc thiết lập các tổ chức của dân oan… do phía công tố nêu lên không phải là hành vi phạm tội.
Hiến pháp Việt Nam và công pháp quốc tế công nhận các quyền tự do ngôn luận và lập hội. Các quyền tự do này bao gồm cả quyền tự do phát biểu và quyền tự do tham gia các hoạt động đảng phái. Không có quyền bày tỏ và thể hiện các suy nghĩ và lập trường của mình ra bên ngoài thì nhân quyền không còn ý nghĩa trên thực tế nữa.
- Nhà đấu tranh Dân Chủ Trần Anh Kim
Vì thế tôi cho rằng ông Kim có quyền làm những việc mà ông đã làm. Tôi nhấn mạnh lại rằng ngay cả việc đòi hỏi, thay đổi một chính quyền bằng các phương pháp ôn hòa và bất bạo động, ví dụ như bằng đối thoại, bằng tranh luận hay bằng bài viết như ông Kim đã thực hiện cũng được bảo vệ bởi Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị của Liên hiệp quốc. Đây là văn kiện mà Việt Nam đã ký kết và cam kết sẽ tham gia. Không thấy ông Kim làm điều gì đe dọa nghiêm trọng đến nền an ninh quốc gia cả.
Ở đây cần phải dùng ngôn ngữ cho đúng: “Việt Nam hiện đang ở trong thời bình và không có những cuộc xung đột ảnh hưởng đến nền an ninh của cả nước.” An ninh quốc gia bị đe dọa khi có nội loạn hay ngoại xâm; ngay cả trong những trường hợp vừa nói thì luật quốc tế về nhân quyền cũng có những qui định rõ ràng và chặt chẽ; chứ không thể chấp nhận những tuyên bố mơ hồ để giới hạn nhân quyền được.
Ông Kim chỉ dùng lời, dùng bút thì làm sao có thể đe dọa nền an ninh quốc gia. Nếu ông Kim có chống lại Đảng Cộng sản Việt Nam thì không thể xem việc đó là có đe dọa đến an ninh quốc gia, an ninh của cả nước được.
Tôi có nhận xét cuối cùng là ông luật sư Đặng Ngọc Phúc đã không cãi cho ông Kim theo hướng vô tội; trong khi ông Kim không nhận có tội.
Theo tôi dù ông LS Đặng Ngọc Phúc có được Nhà nước chỉ định trong vụ này thì ông Phúc cũng phải cãi theo ý thân chủ và cãi tốt nhất cho thân chủ; chứ không thể cãi theo ý của ông ta và còn yêu cầu ông Kim nhận tội và yêu cầu tòa khoan hồng nữa.
Tôi nghi ngờ về sự thành tâm của ông luật sư này, vì lúc đầu ông ta không nhận bào chữa cho ông Kim sau đó lại nói nhận nếu có sự chỉ định.
Công lý
Gia Minh: Sắp đến đây còn có một số phiên xử các nhà bất đồng chính kiến khác nữa, vậy theo hiệp hội thì những phiên xử đó và những phiên xử trong thời gian qua thì như thế nào?
Ông Vũ Quốc Dụng: Phiên xử ông Trần Anh Kim vừa rồi cho thấy việc xử những người thuộc Đảng Dân chủ Việt Nam có rất nhiều vấn đề. Trước hết việc ông Kim phản cung trước tòa cho thấy những thước phim “thú tội” trước đây vô giá trị và phản tác dụng.
Trước Tòa ông Kim hỏi Tòa khi ông tham gia tổ chức “Khối 8406” và Đảng Dân chủ từ 3 năm bảy tháng mà không bị truy tố, sao bây giờ lại đưa ông ra truy tố thì Tòa không trả lời được. Ông Kim cũng nói ông hoạt động ôn hòa nên không có tội.
Vấn đề thứ hai là việc thay đổi tội danh. Đây là vấn đề dư luận rất quan tâm. Sau khi bắt năm người thuộc Đảng Dân chủ, chính quyền Việt Nam tiến hành một chiến dịch rầm rộ tuyên truyền về hành vi phạm tội, với mục đính buộc họ vào tội “tuyên truyền chống Nhà nước XHCN” theo điều 88 Bộ Luật Hình sự.
Bây giờ chuyển sang tội “âm mưu lật đổ chính quyền nhân dân” với mức án nặng nhất là tử hình, nhưng không đưa ra được lý do thuyết phục nào. Việc thay đổi tội danh là điều khó hiểu, đặc biệt khi thay đổi từ một tội nhẹ sang một tội nặng hơn với mức án tử hình mà lại là trong một vụ án chính trị nổi tiếng nữa.
Vụ án của ông Trần Anh Kim làm cho giới quan sát thiếu tin tưởng vào nền công lý Việt Nam. Tôi tìm cách lý giải sự việc này: có thể Tòa sợ Luật sư Lê Công Định trước phiên xử có nhiều đại diện quốc tế đến tham dự sẽ vững lý hơn phe công tố viên trong một vụ án “tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCN VN” bởi vì LS Định từng cãi trong các phiên tòa cho LS Nguyễn Văn Đài và Lê thị Công Nhân. Lúc đó LS Định dựa trên công pháp quốc tế để cãi.
Thứ hai nữa là quốc tế đang chú ý nhiều đến Việt Nam trong việc sử dụng tội danh tuyên truyền chống Nhà nước XHCN VN để đàn áp những người bất đồng chính kiến. Theo tôi biết thì Liên hiệp quốc hiện nhận được rất nhiều đơn khiếu nại về vấn đề vừa nói.
Chuẩn mực Nhân quyền
Gia Minh: Căn cứ vào các chuẩn mực quốc tế, thì Hiệp hội Nhân quyền Quốc tế còn thấy có những vụ việc nào không theo đúng những chuẩn mực đó tại Việt Nam?
Ông Vũ Quốc Dụng: Có hai vụ việc cần phải quan tâm.Thứ nhất là vụ cô Phạm Thanh Nghiên và thứ hai là vụ các tăng sinh Bát Nhã.
- Nhà đấu tranh Dân Chủ Phạm Thanh Nghiên
Vụ Cô Phạm Thanh Nghiên là người phụ nữ duy nhất trong nhóm bị bắt hồi tháng 9 năm 2008. Tất cả đều được đưa ra tòa, chỉ riêng cô ta đến giờ phút này đã trên 15 tháng vẫn chưa được đưa ra tòa.
Một điểm nữa là cô ta bị giam 15 tháng mà không cho cô ta gặp thân nhân. Cô ta cũng không được gặp luật sư trong thời kỳ tạm giam, điều tra. Như thế có liên quan đến vấn đề nhân đạo và vấn đề đối xử công bằng đối với những người tù dù đó là tù chính trị hay không.
Chúng tôi quan tâm đến cô Phạm Thanh Nghiên là việc cô bị bắt khi căng biểu ngữ ngồi trong nhà. Như vậy là quyền có quan điểm chính trị riêng và quyền bày tỏ quan điểm chính trị tại nhà riêng cũng bị chính quyền Việt Nam xem là tội.
Nếu Việt Nam không cho cô Phạm Thanh Nghiên bày tỏ quan điểm chính trị tại nhà và không cho viết bài trên Internet thì Việt Nam phải giải thích quan điểm về quyền tự do ngôn luận và quyền tự do báo chí theo điều 69 Hiến pháp Việt Nam có những nội hàm thế nào; và quan niệm của Việt Nam như thế có phù hợp với những công ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hay không.
Vấn đề tăng sinh Làng Mai tại Bát Nhã thì họ là những người Việt Nam, xuất gia tại Việt Nam, họ trực thuộc giáo hội Phật giáo Việt Nam. Phật giáo Việt Nam là tổ chức được chính quyền Việt Nam công nhận từ năm 1981 cho đến nay.
Như thế đàn áp họ là đàn áp Giáo hội. Việc các tăng sĩ cao cấp trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã lên tiếng bày tỏ bất mãn trước sự kiện đánh đuổi các tăng sinh vô cùng ôn hòa đó.
Chúng ta thấy đáng lẽ chính quyền có thể cho số tăng sinh đó ở lại Bát Nhã vì họ bỏ tiền ra xây, cũng có thể đổi cho họ một khu đất khác để họ đến, hoặc cho họ dung thân tại những ngôi chùa như Phước Huệ. Thế nhưng chính quyền nhất định phân tán họ, như thế chính quyền muốn giải tán cả tu viện. Như thế là đàn áp tôn giáo.
Chúng tôi thấy chính quyền cho rằng những người đàn áp các tăng ni là người dân nổi giận, thì chính quyền đã không có khả năng bảo vệ được những người công dân đang sống trên đất nước của mình, đã không làm tròn nhiệm vụ bảo vệ nhân quyền.
Chúng tôi có những bằng chứng cho thấy chính quyền trung ương Việt Nam có những chỉ thị giải tán tu viện Bát Nhã, và đó là không tôn trọng nhân quyền. Đây là những điều được ghi rõ trong văn bản Luật Quốc tế về Nhân quyền.
Gia Minh: Trong năm qua cũng có những vụ việc như các blogger bị chính quyền triệu tập đến và yêu cầu không cho viết blog nữa, và vấn đề quần chúng tự phát tại những nơi khác?
Ông Vũ Quốc Dụng: Trong quyền tự do phát biểu, quyền tự do ngôn luận thì có quyền phát biểu bằng mọi phương tiện, và vượt qua mọi biên giới. Tức là có quyền dùng bút ghi trên giấy hay dùng nhạc, dùng những bài viết phổ biến trên Internet để phổ biến suy nghĩ một cách ôn hòa. Tất cả những quyền này được qui định trong Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị mà Việt Nam đã ký từ năm 1982.
Việc dùng quần chúng nổi loạn để đàn áp dân oan thì đây là một hiện tượng rất đáng ngại vì khi chính quyền không trực tiếp ra tay đàn áp mà mượn tay quần chúng để đàn áp nhằm tránh tiếng vi phạm nhân quyền thì điều đó bị lên án mạnh mẽ hơn bình thường.
Chính quyền phải có luật pháp, tuân thủ luật pháp để giữ giềng mối quốc gia. Trong trường hợp những nhóm quần chúng tự phát vượt khuôn khổ luật pháp quốc gia, xâm phạm quyền tự do, và cả an toàn thân thể của người khác thì đó chính quyền không hoàn thàn bổn phận bảo vệ nhân quyền tại Việt Nam.
Gia Minh: Cám ơn Ông về những nhận định vừa rồi.
Gia Minh, phóng viên RFA 2009-12-30
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét